Elektrik Tesisatı Periyodik Kontrolleri nedir, Nasıl yapılır?

Bu yazımızda kısaca elektrik tesisatı periyodik kontrollerinin hangi yönetmelikler çerçevesinde, nelerin kontrol edilerek, kimler ve hangi süreler içinde yapıldığını anlatmaya çalıştık.

Elektrik hayatımızın artık olmazsa olmazlarından. Elektrik tesisleri hayatımıza geniş ölçüde girmiştir. Bugün artık elektrik enerjisinden yararlanmadan yaşamanın kolay olmadığını söyleyebilirim.Elektrik sayılamayacak kadar çok yerde işimizi kolaylaştırırken yalıtım bozuklukları bizim ve diğer canlılar için tehlike doğurabilmektedir.

Nedir bu önemli tehlike? Yalıtım bozuklukları nedeniyle “elektrik çarpmaları” en önemli tehlikenin başında yer almaktadır. Elektrik çarpmaları sonucunda önemli yaralanmalar olmakta ve hatta ölümle sonuçlanmaktadır. Yalıtım bozukluklarının diğer bir etkisi de yangınlara yol açabilmeleridir.Elektrik çarpması etkisi insan vücudunun iki ayrı noktasının farklı potansiyellerde olması ile üzerinden akım geçmesiyle olmaktadır.

Bir insanın gerilim altındaki tesis bölümlerine dokunması doğrudan veya dolaylı yollardan olabilir. Tesislerde doğrudan dokunmaya karşı alınacak en önemli önlem tehlike arz eden bölgenin yalıtılmasıdır. Tehlike arz eden bölgeye erişimi engellemek diğer bir önlem olarak söylenebilir.Doğrudan dokunmaya karşı alınan en önemli önlemlerden birisi de tesisin topraklamasıdır.Topraklamayı şöyle tarif etmek mümkündür.

Topraklama; tesiste bulunan jeneratör, trafo, motor, kesici, direk, pano, makine v.b gibi elemanların aktif olmayan yani gerilim altında olmayan metal kısımlarının bir iletken üzerinden toprakla birleştirilmesidir. Tehlikeleri minimize etmek amacıyla tesislerin elektrik tesisatlarını standart ve yönetmelikleri göz önüne alarak yine standartların ön gördüğü periyotlarda denetleme yapmak can ve mal güvenliği bakımından önemli ve gereklidir.Elektrik tesislerde denetleme önce göz ile sonra hesap ve tesisin uygulama projelerinin kontrol edilmesi ile son olarak gerekli alet ve test cihazları ile yapılmaktadır.

Elektrik tesislerinde muayene, kontrol ve incelemeler “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” kapsamında uluslararası IEC 60364-6 ve bu standarda paralel olarak TSE tarafından yürürlüğe sokulmuş olan TS HD 60364-6 standardı minimum kuralları çerçevesinde yapılmaktadır.

Elektrik tesisatı periyodik kontrolleri hangi yönetmelikler çerçevesinde yapılıyor?
Elektrik Tesisatı Periyodik Kontrolleri ;25.04.2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” kapsamında ve bu yönetmelikte atıfta bulunulan, aşağıda listelenen ilgili yönetmeliklere göre gerçekleştirilir..

*21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gazete’de Yayınlanan “Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği”.
*30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan “Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği”.
*16/06/2004 tarihli ve 25494 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği”.
TS EN 60079 – TS EN 60439 – TS EN 61439 – TS EN 61557 – TS HD 60364-6 – TS 5141 EN 12954 – TS EN 13509 – TS EN 12817 – TS EN 12819 – TS EN 62305 standartları

Elektrik tesisatı periyodik kontrollerihangi süreler içinde yapılmalı?

Elektrik tesisatı periyodik kontrolleri;” İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve güvenlik Şartları Yönetmeliği” gereği ilgili standartlarda aksi belirtilmediği sürece, periyodik olarak aşağıda belirtilen periyotlarda yapılır.

Sabit Tesisler İçin;
Sabit İşletme İçin: En az yılda 1 kez
Sabit Olmayan Tesisler İçin;
Sabit İşletme Elemanları İçin: En az yılda 1 kez, Yer Değiştirebilen İşletme Elemanları için : En az 6 ayda 1 kez

Elektrik tesisatı periyodik kontrollerikimler tarafından yapılır?
Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile ilgili tesisatın periyodik kontrolleri elektrik mühendisleri, elektrik eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, elektrik tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılır. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve güvenlik Şartları Yönetmeliği ilgili maddesi gereği “periyodik kontrol yapacak kişilerin eğitim alması, periyodik kontrol yapacak kuruluşların ise hizmet yeterliliği belgesi alması veya akredite olması zorunludur”.

Periyodik kontrol yapacak kişilerin eğitimi;
Periyodik kontrol yapacak kişilerin eğitimi ise aynı yönetmeliğinin “İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı tarafından veya Bakanlık ile protokol yapmak suretiyle; makine, inşaat ve elektrik (elektrik–elektronik) mühendisliği bölümlerini bünyesinde bulunduran üniversiteler ile örgün olarak eğitim vermede yetkin, personel belgelendirme konusunda en az beş yıl akredite olan kamu kurum ve kuruluşları ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları tarafından verilir.” maddesinde belirtilmiştir.

Elektrik Tesisatı Periyodik Kontrol ve Ölçümleri ‘nde gerçekleştirilen kontroller ve ölçümler nelerdir?

Elektrik İç Tesisat Ölçüm ve Kontrolleri aşağıdakileri hususları kapsamaktadır:

*Tüm sigorta, şalter, artık akım koruma düzeneği (kaçak akım rölesi), şebeke prizi ve ups prizi gibi elektriksel elemanların tespiti.
*Artık akım koruma düzeneği (Kaçak Akım Rölesi) testleri (Açma akımı(mA) ve Açma Süresi(ms) tespiti).
*Gerilim düşümü ölçümleri.
*Panolarda bulunan kabloların akım taşıma kapasitesinin ölçümü ve kontrolü.
*Panolarda iletkenlerin bağlantı kontrolleri.
*Panoların, dışarıdan gelebilecek elektriksel olmayan etkilere karşı korunmasının kontrolü.
*Panolarda, tek hat şeması ve ayrıntılı açıklamaların kontrolü.
*Panolarda elektriksel tehlike ve uyarı işaretlerinin kontrolü.
*Panolarda bulunan şalter, sigorta ve artık akım koruma düzeneği gibi ekipmanların  etiketlendirilmesinin kontrolü.
*Panolarda ve sigorta kutularında bulunan kabloların mekanik etkilere karşı kontrolü.
*Pano ve sigorta kutularında kabloların renk kodlamasının uygunluğunun kontrolü.
*Panolarda bulunan topraklama ve nötr baralarının kontrolü.
*Topraklama iletkeninin son tüketici noktalarına kesintisiz taşınmış olmasının kontrolü.
*Panoların, dışarıdan gelebilecek mekanik etkiler ile sıcaklık etkilerine karşı kontrolü.
*Topraklama ölçüm ve kontrolleri.
*Çevrim empedansı ölçümleri.
*İzolasyon direnci ölçümleri.
*Termal kamera ile sıcaklık kontrolü.

Rapor Örneklerine Aşağıdaki Linklerden Ulaşabilirsiniz;
İç Tesisat Rapor Örneği : iç tesisat raporu

A.G Topraklama Tesisatı Rapor Örneği: A.G Topraklama Raporu

Y.G Topraklama Ölçüm Rapor Örneği : YG Topraklama Raporu

Toprak Özgül Direç Rapor Örneği : Toprak Özgül Direnç Raporu

Yıldırımdan Korunma Rapor Örneği: paratoner raporu

Katodik Koruma Rapor Örneği : katodik raporu

Elektrik Tesisatı Kontrolleri ile ilgili Yönetmeliklere, Mevzuata ve Teknik Bilgilere Aşağıdaki Linklerden Ulaşabilirsiniz;

ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMALAR YÖNETMELİĞİ , 
ELEKTRİK KUVVETLİ AKIM TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ , 
ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ ,
ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ PROJE HAZIRLAMA YÖNETMELİĞİ , 
ELEKTRİK TESİSLERİ PROJE YÖNETMELİĞİ 
İŞ EKİPMANLARI YÖNETMELİĞİ , 
YANGIN YÖNETMELİĞİ 
SAĞLIK VE GÜVENLİK İŞARETLERİ YÖNETMELİĞİ

Diğer Yönetmelikler..

 ARAÇLARIN İMAL, TADİL VE MONTAJI HAKKINDA YÖNETMELİK 
 ASANSÖR BAKIM VE İŞLETME YÖNETMELİĞİ (ESKİ) 
 ASANSÖR İŞLETME, BAKIM VE PERİYODİK KONTROL YÖNETMELİĞİ (RESMİ GAZETE TARİHİ: 24.06.2015 RESMİ GAZETE SAYISI: 29396) 
 ASANSÖR PERİYODİK KONTROLLERİ İÇİN YETKİLENDİRİLECEK A TİPİ MUAYENE KURULUŞLARINA DAİR TEBLİĞ (SGM: 2015/24) RESMİ GAZETE TARİHİ: 15.07.2015 RESMİ GAZETE SAYISI: 29417 (2. MÜKERRER) 
 ASANSÖR PERİYODİK KONTROLLERİNİ GERÇEKLEŞTİRECEK MUAYENE PERSONELİNİN BELGELENDİRİLMESİNE DAİR TEBLİĞ (SGM: 2016/18) RESMİ GAZETE TARİHİ: 01.08.2016 RESMİ GAZETE SAYISI: 29788 
 ASANSÖR PİYASA GÖZETİMİ VE DENETİMİ YÖNETMELİĞİ RESMİ GAZETE TARİHİ: 27.01.2016 RESMİ GAZETE SAYISI: 29606 
 ASANSÖR YÖNETMELİĞİ (95/16/AT) ESKİ (2007) 
 ASANSÖR YÖNETMELİĞİ (2014/33/AB) RESMİ GAZETE TARİHİ: 29.06.2016 RESMİ GAZETE SAYISI: 29757 
 BELİRLİ GERİLİM SINIRLARI DAHİLİNDE KULLANILMAK ÜZERE TASARLANMI ELEKTRİKLİ TEÇHİZAT İLE İLGİLİ YÖNETMELİK 
 BİLİRKİŞİLİK YÖNETMELİĞİ 
 BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ 
 BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK 
 BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK(2007) 
 BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK 
 BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ ADLİ YARGI ADALET KOMİSYONLARINCA BİLİRKİŞİ LİSTELERİNİN DÜZENLENMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK 
 CE UYGUNLUK İŞARETİNİN ÜRÜNE İLİŞTİRİLMESİNE VE KULLANILMASINA DAİR YÖNETMELİK 
 ÇEVRE GÖREVLİSİ, ÇEVRE YÖNETİM BİRİMİ VE ÇEVRE DANIŞMANLIK FİRMALARI HAKKINDA YÖNETMELİK 
 ÇEVRESEL GÜRÜLTÜNÜN DEĞERLENDİRİLMESİ VE YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK ENERJİ TESİSLERİ PROJE YÖNETMELİĞİ-YÜRÜLÜKTEN KALDIRILDI 
 ELEKTRİK ENERJİSİ FONU YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK ENERJİSİ İMDAT GRUPLARI VE OTOPRODÜKTÖR TESİSLERİ RUHSAT YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ PROJE HAZIRLAMA YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK İLE İLGİLİ FEN ADAMLARININ YETKİ, GÖREV VE SORUMLULUKLARI HAKKINDA YÖNETMELİK 
 ELEKTRİK İLETİM SİSTEMİ ARZ GÜVENİLİRLİĞİ VE KALİTESİ YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK KUVVETLİ AKIM TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK PİYASASI DENGELEME VE UZLAŞTIRMA YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK PİYASASINDA DAĞITIM SİSTEMİNDE SUNULAN ELEKTRİK ENERJİSİNİN TEDARİK SÜREKLİLİĞİ, TİCARİ VE TEKNİK KALİTESİ HAKKINDA YÖNETMELİK 
 ELEKTRİK TESİSLERİ KABUL YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK TESİSLERİ PROJE YÖNETMELİĞİ 30 ARALIK 2014 
 ELEKTRİK TESİSLERİ PROJE YÖNETMELİĞİ-16ARALİK2009 
 ELEKTRİK TESİSLERİNDE EMNİYET YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMALAR YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİ KABUL YÖNETMELİĞİ 
 ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK YÖNETMELİĞİ (2004/108/AT) 
 ENERJİ KAYNAKLARININ VE ENERJİNİN KULLANIMINDA VERİMLİLİĞİN ARTIRILMASINA DAİR YÖNETMELİK 
 ENERJİ KAYNAKLARININ VE ENERJİNİN KULLANIMINDA VERİMLİLİĞİN ARTIRILMASINA DAİR YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK 
 ESKİ-ELEKTROMANYETİK UYUMLULUK YÖNETMELİĞİ (89/336/AT) 
 EV TİPİ ELEKTRİKLİ BUZDOLAPLARI, DONDURUCULAR VE KOMBİNASYONLARININ ENERJİ VERİMLİLİK SARTLARI İLE İLGİLİ YÖNETMELİK (96/57/AT) 
 GSM YÖNETMELİĞİ 
 KAMULAŞTIRMA DAVALARINDA BİLİRKİŞİ OLARAK GÖREV YAPACAKLARIN NİTELİKLERİ VE ÇALIŞMA ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK 
 MEVZUAT HAZIRLAMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK 
 MUHTEMEL PATLAYICI ORTAMDA KULLANILAN TEÇHİZAT VE KORUYUCU SİSTEMLER İLE İLGİLİ YÖNETMELİK (2014/34/AB) 
 REGULATION ON ELECTRIC POWER INSTALLATIONS 
 SIVILAŞTIRILMIŞ PETROL GAZLARI (LPG) PİYASASI EĞİTİM VE SORUMLU MÜDÜR YÖNETMELİĞİ 
 SÜRDÜRÜLEBİLİR YEŞİL BİNALAR İLE SÜRDÜRÜLEBİLİR YERLEŞMELERİN BELGELENDİRİLMESİNE DAİR YÖNETMELİK 
 TELEKOMÜNİKASYON KURUMU TARAFINDAN ERİŞİM SAĞLAYICILARA VE YER SAĞLAYICILARA FAALİYET BELGESİ VERİLMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 
 YAPI DENETİMİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ

Tebliğler..

 İNŞAAT, MAKİNE TESİSATI VE ELEKTRİK TESİSATI GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ 
 5627 SAYILI ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU KAPSAMINDA YAPILACAK YETKİLENDİRMELER, SERTİFİKALANDIRMALAR, RAPORLAMALAR VE PROJELER KONUSUNDA UYGULANACAK USÛL VE ESASLAR HAKKINDA TEBLİĞ 
 ENERJİ YÖNETİCİSİ GÖREVLENDİRMELERİ 
 İMDAT GRUPLARI VE ÜÇÜNCÜ ŞAHISLARIN KURACAKLARI ELEKTRİK TÜKETİM TESİSLERİ İZİN BELGELERİNİN VERİLEMESİ, PROJELERİN ONAYLANMASI VE KABUL İŞLEMLERİNE İLİŞKİN YETKİLİ KURULUŞLARIN BELİRLENMESİNE DAİR TEBLİĞ 
 İNSAN TAŞIMAK ÜZERE TASARIMLANAN KABLOLU TAŞIMA TESİSATININ RUHSATLANDIRILMASI, BAKIM VE İŞLETİLMESİNE DAİR TEBLİĞ (SGM : 2009/11) 
 MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK HİZMETLERİ ŞARTNAMESİ 
 YETKİLİ TEKNİK SORUMLULARIN GÖREV, YÜKÜMLÜLÜK VE SERTİFİKALANDIRILMASINA DAİR TEBLİĞ 
  

Topraklama Tesisatı İle İlgili Bazı Bilgilere Aşağıdaki Linklerden Ulaşabilirsiniz…

BİNALARIN DOĞALGAZ TESİSATLARINDA TOPRAKLAMA 
BİR ÇUBUK TOPRAKLAYICI ÇEVRESİNDE POTANSİYEL DAĞILIMININ SONLU FARKLAR YÖNTEMİİLE HESABI
ELEKTRİK TESİSLERİ GENEL TEKNİK ŞARTNAMESİ VE UYGULAMA ESASLAR
TOPRAKLAMA DİRENCİ HESAPLARI
KABLO TAVALARINDA TOPRAKLAMA
KONTROL KABLOLARININ EKRANLAMA VE TOPRAKLAMA PRATİKLERİ
OG ŞEBEKELERINDE TOPRAKLAMA YÖNTEMLERİ
POTANSİYEL DENGELEME
RÜZGAR TÜRBİNLERİNDE TOPRAKLAMA VE YILDIRIMDAN KORUNMA
STATİK ELEKTRİK
TOPRAK EMPEDANS VE DİRENÇ ÖLÇME METOTLARININ KARŞILAŞTIRILMASI


Author: Mustafa Fazlıoğlu

Mustafa FAZLIOĞLU;1990 yılı İ.T.Ü Elektrik Mühendisliği Mezunu. Mustafa FAZLIOĞLU 1990 yılından beridir Elektrik Mühendisliğinin yanısıra Teknik Medya’da faaliyet göstermektedir. www.elektrikhaber.com , www.mustafafazlioglu.com.tr, www.guneshaber.net, www.otomasyonhaber.net haber portalları bir Mustafa Fazlıoğlu yapımıdır......